Europa. Utrzymać, zburzyć, czy wymyślić na nowo?

prof. dr Marek Cichocki, Constanze Stelzenmüller. Fot. Hans Scherhaufer

„Europa nie jest raz na zawsze wymyślonym i skończonym tworem” – powiedział podczas otwarcia prof. Joachim Rogall, prezes zarządu Fundacji im. Roberta Boscha. O tym, że o demokratyczne wartości należy stale zabiegać mówiła także dr Anna Hofmann kierowniczka programowa ZEIT-Stiftung Ebelin und Gerd Bucerius, która w swoim wystąpieniu poruszyła kwestię poszanowania praw człowieka na wschodnich peryferiach Europy.

Gospodarze tegorocznych Polsko-Niemieckich Dni Mediów - prorektor Hochschule Stralsund prof. Dirk Engel i rzecznik prasowy Meklemburgii-Pomorza Przedniego Andreas Timm - zwrócili uwagę na postępujący rozwój nowych mediów oraz wynikającą z niego potrzebę uczenia się rzetelnego dialogu i racjonalnej argumentacji. Z kolei dyrektor grupy medialnej NDR, Lutz Marmor postulował o niezawisłość i apolityczność dziennikarstwa, nie szczędząc komentarza na temat sytuacji polskich mediów publicznych: „Misja mediów publicznych powinna polegać na krytycznym podejściu wobec działań możnych tego świata” - podkreślał  Marmor.

„Nadeszły najtrudniejsze czasy w moim zawodowym życiu, a przeżyłam wojnę w Jugosławii i kryzys w Iraku” – takimi słowami rozpoczęła debatę pod hasłem „Czy trzeba wymyślić Europę na nowo? Republika europejska czy Europa narodów?” dr Constanze Stelzenmüller, publicystka i prawniczka związana z Fundacją im. Roberta Boscha. Jak zauważyła, nigdy dotąd w stosunkach transatlantyckich nie mierzyliśmy się z pytaniem czy Europa i Ameryka mają nadal tyle wspólnego, aby działać razem. Uczestniczka dyskusji ostro skrytykowała postawę rządu Donalda Trumpa, którą określiła mianem pogardliwej wobec ochrony mniejszości, wolności słowa i pluralizmu politycznego. Stelzenmüller  wierzy w integralność Unii Europejskiej, jednak nie pozostaje wobec niej bezkrytyczna, czemu dała wyraz relacjonując starcie dwóch koncepcji rozwoju Europy autorstwa Angeli Merkel i Emmanuela Macrona: „Merkel dąży do rozwiązywania kwestii na szczeblu międzyrządowym, Macron wolałby postępującą federalizację. I o ile moje serce pozostaje przy Macronie, rozum wybiera opcję Merkel”.

Problemy Europy z bardziej lokalnej, środkowoeuropejskiej perspektywy zaprezentował drugi z uczestników debaty,  prof. Marek Cichocki, dyrektor programowy Centrum Europejskiego w Natolinie. „Tego, z czym mamy dzisiaj do czynienia w Unii Europejskiej, nie nazwałbym może kryzysem egzystencjalnym, ale na pewno to jeden z poważniejszych zakrętów w historii wspólnoty. Strefa Euro miała być zwieńczeniem procesu integracji, a coraz częściej jest postrzegana jako źródło kryzysu UE”. Cichocki podkreślił jednak, że bardziej niż wielka polityka interesują go procesy zachodzące w europejskich społeczeństwach: „Aby dostrzec problemy, z jakimi się mierzymy, powinniśmy wyjechać z Brukseli i przyjrzeć się temu, co dzieje się w państwach członkowskich - kwestie tożsamościowe i przeobrażenia wartości zaważą na przyszłości Unii”.

Mnogość kwestii, które pojawiły się w trakcie zaledwie godzinnej debaty pokazują, że należy intensywnie rozmawiać o problemach Europy. Polsko-Niemieckie Dni Mediów stwarzają przestrzeń do swobodnej i racjonalnej wymiany poglądów i pokazują, że kluczową kwestią dla rozwoju integracji europejskiej jest dialog i wzajemne ścieranie się poglądów.

Młodzi redaktorzy FWPN Joanna Bakoń, Michał Kaproń