Mosty nad granicą. Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska w latach 1997–2015

Opracowanie stanowi istotny wkład naukowy w dyscyplinę nauki o mediach. (…) realizacja tematu związanego z nagrodą to nie tylko szczegółowy opis i analiza zjawiska, ale także przyczynek do studiów problematyki międzynarodowej traktującej o narodach o trudnej historii. Polska i Niemcy to kraje i narody skazane na sąsiedztwo od wieków, z doświadczeniem wojny, zagłady, cierpień, nienawiści i lęków z jednej strony, współpracy, pojednania i wspólnoty w Unii Europejskiej z drugiej. Inicjatywy, których celem jest podejmowanie tematów trudnych, przełamywanie stereotypów i uprzedzeń, pozwalają na poznanie i zrozumienie niezbędne w stosunkach polsko-niemieckich na początku XXI wieku. Konkurs dziennikarski, którego wynikiem jest Polsko-Niemiecka Nagroda Dziennikarska, należy do takich przedsięwzięć. Polityczny i kulturowy kontekst konkursu, o którym pisze Autorka, wskazuje na wagę działań polskich i niemieckich dziennikarzy dla realizacji polityki zbliżenia i dialogu. Istotne jest tu merytoryczne i metodologiczne podejście Autorki w monograficznej pracy naukowej. Niemniej sam fakt podjęcia tematu, który wymagał analizy bardzo obszernej dokumentacji tekstowej i audiowizualnej, prac translacyjnych, a także studiów historycznych, politologicznych i socjologicznych ma znaczenie dla dorobku badań medioznawczych. Autorka nie ogranicza się do opisu i prostej kategoryzacji problematyki przekazów dziennikarskich. Stara się przedstawić kontekst, w którym powstały, a także odniesienia do procesów historycznych i politycznych dotyczących stosunków polsko-niemieckich, szczególnie po 1989 roku. Metafora mostów i granicy, zaproponowana przez Autorkę, pozwala na zrozumienie problematyki pogranicza przez obie strony dotknięte odmiennym doświadczeniem wzajemnych relacji. Tę różnicę wyrażoną w przekazach medialnych i jej konsekwencje buduje narracja monografii. Ważną jej częścią jest także opis oraz analiza działań konkretnych osób, organizacji, samorządów i rządów – które doprowadziły do ustanowienia Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej i jej funkcjonowania. - Z recenzji dr hab. Krystyny Doktorowicz, prof. UŚ w Katowicach

 

Spis treści:

1. Geneza Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej 31

2. Główne kategorie tematyczne nagrodzonych i nominowanych prac konkursowych 51

2.1. Historia 51

2.2. Polityka 61

2.3. Europa i Unia Europejska 75

2.4. Gospodarka 79

2.5. Społeczeństwo 96

2.6. Kultura i religia 103

2.7. Środki masowego przekazu 111

3. Bohaterowie, miejsca, procesy i zjawiska – analiza treści nagrodzonych i nominowanych prac konkursowych 117

3.1. Bohaterowie 117

3.1.1. Odmienność losów – sprawcy i ofiary 118

3.1.2. Podobieństwo losów – wypędzenia, wysiedlenia i powroty 130

3.1.3. Grenzgängerzy i obywatele Europy 143

3.2. Miejsca 150

3.2.1. Polskie i niemieckie dziedzictwo kulturowe – Górny Śląsk, Dolny Śląsk z Opolszczyzną i Wrocławiem, Pomorze Zachodnie, Warmia i Mazury 151

3.2.2. Podróż po Polsce – metropolie i prowincja 164

3.2.3. Pogranicze i wymiary transgraniczności 172

3.3. Procesy i zjawiska 190

3.3.1. Od nienawiści do porozumienia i pojednania – krzywda i zadośćuczynienie, mit niedomówienia i prawda 190

3.3.2. Stereotypy – spotkanie – poznanie – dialog 207

3.3.3. Migracje i wielokulturowość 215

4. Specyfika polskich i niemieckich mediów oraz badanych przekazów. Analiza porównawcza na podstawie nagrodzonych prac 223

4.1. Reprezentacje medialne, redakcje, autorzy – asymetria potencjałów mediów obydwu krajów 224

4.2. Formy oraz cechy gatunkowe zwycięskich prac 240

       Prasa 240 | Radio 243 | Telewizja 246 | Źródła informacji i ikonografia 248 | Reportaż jako dominująca forma rodzajowa 250

4.3. Agenda tematyczna nagrodzonych materiałów dziennikarskich 254

       Główne kategorie tematyczne – społeczeństwo, historia, kultura, polityka i gospodarka 254 | Czas – przestrzeń – tożsamość 259 | Agenda tematyczna nagrodzonych materiałów wobec wybranych wydarzeń w stosunkach polsko-niemieckich 266

5. Polsko-Niemieckie Dni Mediów w latach 2008–2015 – branżowe dyskusje na temat środków masowego przekazu 275

5.1. I Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Poczdam, 2008) 282

5.2. II Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Szczecin, 2009) 284

5.3. III Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Drezno, 2010) 287

5.4. IV Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Zielona Góra, 2011) 290

5.5. V Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Schwerin, 2012) 296

5.6. VI Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Wrocław, 2013) 302

5.7. VII Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Poczdam, 2014) 307

5.8. VIII Polsko-Niemieckie Dni Mediów (Szczecin, 2015) 310

Zakończenie 317

Aneks 325

I. Edycje Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarskiej w latach 1997–2015 325

II. Lista nagrodzonych wydawców i nadawców w latach 1997–2015 331

III. Alfabetyczny spis laureatów nagrody z lat 1997–2015 336

IV. Niemieckojęzyczna wersja porozumienia ustanawiającego Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską 340
Bibliografia 343

1. Opracowania naukowe 343

    Monografie 343 | Opracowania w pracach zbiorowych 347 | Czasopisma naukowe 352

2. Materiały nominowane do nagrody oraz zwycięskie w konkursie o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską 355

    Prasa 355 | Radio 365 | Telewizja 370 | ‘Dziennikarstwo na Pograniczu’ i inne kategorie 374

3. Laudacje dla zwycięzców konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Dziennikarską (według daty wygłoszenia przemówienia) 375

4. Osobowe źródła informacji 376

5. Pozostała literatura 377

6. Pozostałe 379

    Media 379 | Internet 382 | Inne materiały źródłowe 383

7. Pozostałe [niecytowane i nieprzywoływane w pracy pomocne materiały prasowe] 386

Wykaz skrótów 387

Spis ilustracji i tabel 389

Zusammenfassung 391

 

Publikacja dostępna jest na stronie Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego. 

Źródło: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.